กรมการแพทย์ โดยสถาบันประสาทวิทยา เตือนให้เฝ้าระวังโรค ภาวะสมองส่วนหน้าเสื่อม (Frontotemporal dementia) ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มโรคสมองเสื่อมที่แตกต่างจากโรคอัลไซเมอร์และมักพบในผู้ป่วยที่อายุน้อยกว่า โดยโรคนี้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อพฤติกรรมและการใช้ภาษาของผู้ป่วย ทำให้เกิดความเข้าใจผิดว่าเป็นโรคทางจิตเวชได้บ่อยครั้ง
โรคสมองส่วนหน้าเสื่อมคืออะไร?ภาวะสมองส่วนหน้าเสื่อมคือการเสื่อมสลายของเซลล์ประสาทในบริเวณสมองกลีบหน้า (frontal lobe) และสมองกลีบข้างส่วนหน้า (anterior temporal lobe) ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการคิด การวางแผน และการใช้ภาษา การฝ่อของสมองส่วนนี้เกิดจากการสะสมของโปรตีนที่ผิดปกติ ซึ่งส่งผลให้การทำงานของสมองถดถอยลง โดยโรคนี้พบได้ไม่บ่อยนักเมื่อเทียบกับโรคอัลไซเมอร์ และมักเกิดกับผู้ป่วยในช่วงอายุ 45-65 ปี ในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกันทั้งชายและหญิง
อาการหลักที่ต้องสังเกต อาการของโรคสมองส่วนหน้าเสื่อมสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่:ชนิดปัญหาพฤติกรรมเด่น: ผู้ป่วยจะมีปัญหาในการควบคุมอารมณ์และพฤติกรรม แสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมในที่สาธารณะ ทำอะไรซ้ำๆ ไม่มีจุดหมาย และสูญเสียความสามารถในการวางแผนการทำงาน c]tชนิดปัญหาด้านการใช้ภาษาเด่น: ผู้ป่วยจะสื่อสารลำบาก มีปัญหาในการนึกคำพูด พูดติดขัด หรืออาจถึงขั้นสูญเสียความเข้าใจในความหมายของคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน เมื่ออาการของโรคดำเนินไป ผู้ป่วยจะประสบปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน การเข้าสังคม และการทำงานอย่างหนัก จนในที่สุดอาจไม่สามารถสื่อสารและช่วยเหลือตัวเองได้เลย โดยเฉลี่ยแล้วผู้ป่วยอาจมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 7-8 ปีหลังจากเริ่มมีอาการ การวินิจฉัยและการรักษา
การวินิจฉัยโรคนี้เป็นเรื่องที่ท้าทาย เนื่องจากอาการของผู้ป่วยมักคล้ายคลึงกับโรคทางจิตเวช ทำให้การวินิจฉัยคลาดเคลื่อนได้ง่าย ดังนั้น ญาติหรือผู้ดูแลจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการสังเกตอาการผิดปกติและนำผู้ป่วยไปพบแพทย์เพื่อรับการประเมินในสถานพยาบาลใกล้บ้าน
ปัจจุบันยังไม่มียาที่สามารถรักษาโรคนี้ให้หายขาดได้ การรักษาจึงเน้นการประคับประคองตามอาการเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยแบ่งเป็น:การรักษาด้วยยา: เพื่อควบคุมพฤติกรรมที่ผิดปกติ การรักษาโดยไม่ใช้ยา: เน้นการปรับพฤติกรรมและหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น
การฟื้นฟูด้านภาษา: นักแก้ไขการพูดจะช่วยฟื้นฟูความสามารถในการสื่อสาร และในกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถพูดได้แล้ว จะมีการฝึกสื่อสารด้วยวิธีชดเชย เช่น การใช้ภาษามือ หรืออุปกรณ์สื่อสารอิเล็กทรอนิกส์
หากคุณสงสัยว่าคนใกล้ชิดอาจมีอาการของภาวะสมองส่วนหน้าเสื่อม สามารถปรึกษาแพทย์ในสถานพยาบาลใกล้บ้าน หรือผู้เชี่ยวชาญที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยและโรงพยาบาลเฉพาะทาง รวมถึงสถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ ซึ่งมีทีมแพทย์ระบบประสาทและจิตแพทย์ที่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้โดยเฉพาะ
หากคุณสงสัยว่าคนใกล้ชิดอาจมีอาการของภาวะสมองส่วนหน้าเสื่อม สามารถปรึกษาแพทย์ในสถานพยาบาลใกล้บ้าน หรือผู้เชี่ยวชาญที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยและโรงพยาบาลเฉพาะทาง รวมถึงสถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ ซึ่งมีทีมแพทย์ระบบประสาทและจิตแพทย์ที่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้โดยเฉพาะ
ขอขอบคุณ นายแพทย์ธนินทร์ เวชชาภินันท์ รองอธิบดีกรมการแพทย์: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับความหมาย ประเภท และอาการของโรค c]tว่าที่ร้อยตำรวจโทหญิง แพทย์หญิง นภา ศิริวิวัฒนากุล ผู้อำนวยการสถาบันประสาทวิทยา: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการวินิจฉัย การรักษา และการให้คำแนะนำสำหรับญาติผู้ป่วย
